با آرکتایپ ها یا این که کهن الگو های رفتاری بیشتر آشنا شویم
آرکی تایپ برگرفته از واژه و کلمه یونانی آرکه تیپوس است . این کلمه و واژه در گویش یونانی در معنای مدل یا این که الگویی بوده است که چیزی را از روی آن می‌ساختند .
. در عین این که با آشنایی شخصیت های مختلف , می توانیم با خلقیات اطرافیان مان نیز آشنا شویم و شایسته ترین نحوه تعامل را پیداکنیم .
آرکی تایپ برگرفته از واژه و کلمه یونانی آرکه تیپوس است . این کلمه و واژه در گویش یونانی در معنای مدل یا این که الگویی بوده است که چیزی را از روی آن می‌ساختند .
نظریه کهن الگوها یا این که آرکی تایپهای شخصیتی بر اساس تئوریهای کارل گوستاو یونگ روانشناس و متفکر سوئیسی شکل گرفته است .
یونگ که به خاطر کار هایش در روانشناسی و ارائه نظریاتش به عنوان روانشناسی تحلیلی مشهور است را در کنار زیگموند فروید از پایه‌گذاران دانش نوین روانکاوی قلمداد می‌نمایند . به تعبیر فریدا فوردهام پژوهشگر اثر ها یونگ : ” هرچه فروید ناگفته گذاشته یونگ تکمیل نموده است “ .
او که مطالعات خویش را بیشتر در بخش ناخودآگاه ذهن متمرکز کرده بود , برای آن دو مدل در نظر گرفت : ناخودآگاه فردی و ناخودآگاه جمعی . ناخودآگاه جمعی میراثی است از دوره های اولیه زندگی آدم که در خاطر تاریخی انسانها ثبت شده‌است و همگی مردم در آن سهیم میباشند .
یونگ بعد از پرداختن به ناخودآگاه جمعی , نظریه آرکی تایپها یا این که قدیمی الگوها را به مراد روشن کردن اجزای شخصیت ارائه اعطا کرد . به عقیده وی آرکی تایپ , اذهان غریزی و مادرزادی و تصمیم به رفتارهایی است که انسانها مبنی بر الگوهای از پیش رقم خورده انجام میدهند .
به عبارت دیگر , آرکی تایپ تصاویر و رسوباتی است که بر اثر تجربه‌های مکرر پدران باستانی به ناخودآگاه انسان راه یافته است . آن بخش از رفتار هایی که اجداد نخستین با تکرار آنها سبب گردیده اند که اکنون آن رفتارها بصورت غریزی در کلیه انسانها بدون رنگ و نژاد پیدایش نمایند . در واقع آرکی تایپ یا این که کهن الگو محتویات ناخودآگاه جمعی است که در همگی انسانها شبیه است .
بر اساس بینش یونگ
, خودآگاهی که ظاهرا شرط ضروری انسانیت است , تنها قله کوه یخی است . زیر آگاهی , تراز بسیار بزرگ تری موجود هست که در آن خاطرات , احساسات و رفتارهای شخصی فراموش شده یا این که سرکوب شده موجود است که یونگ آن را ناخودآگاه شخصی می داند .
در پایین ناخودآگاه شخصی دریای ژرف ناخودآگاه جمعی موجود است , دریایی دوچندان بزرگ و باستانی که سرشار از همگی تصاویر و رفتارهایی است که در طول تاریخ بارها و بارها تکرار گردیده اند . این تاریخ صرفا مشتمل بر انسانها نمی‌شود , بلکه دربرگیرنده خود زندگی است . همان طور که یونگ می گوید : ( هر چقدر بیشتر وارد عمق روان شوی , بستر گسترده تر می شود ( .
یونگ به تکراری و همگانی بودن شخصیتها و رویدادهای زندگی در انسانها پی برد . او بدین نتیجه رسید که افسانه های تاریخی که در فرهنگهای متفاوت وجود دارا‌هستند با روشهای نمادین تجربیات درونی مردمان را به نسلهای سپس انتقال می دهند و این داستانها که به کرات در هنر و ادبیات نقاط متعدد دنیا بیان شده گردیده اند , ساختار زندگی ما را صورت می‌بخشند . در همگی این داستانها تعداد پاره ای الگوهای کلیدی وجود دارند .
در اینجا به معرفی کوتاه و گذرایی از این آرکتایپ ها می‌پردازیم :
آرکتایپ های مردانه :
۱ . آرکی تایپ زئوس ( ZEUS ) :
خدای خدایان , مظهر اقتدار , جاه طلبی , پیشرفت , رقابت , کنترل کننده , ریسک پذیر و اهل عمل . ( برای شناخت بیشتر با آرکتایپ زئوس می توانید مقاله مرتبط با آن را در بلاگ دکتر عالی بخوانید . )
۲ . آپولو ( APOLLO ) :
خدای خورشید , بازیکنی متمرکز و منطقی که برنامه ریز نیکی است , البته در کنار آمدن با نیروهای بی نظم , نظیر احساسات و ارتباط ها ضعیف کار مینماید .
۳ . آرکی تایپ آرس ( ARES ) :
خدای نبرد , جنگ‌جویی قدرتی که از رقابت کردن و خطر کردن لذت میبرد , از وابستگانش دفاع می نماید , از هیچ چیز و هیچ کس نمی ترسد , به غیر از آن که توانایی خود را برای استفاده‌ی کامل از بدنش از دست بدهد ; فلج شدن برای وی به معنای مرگ است .
۴ . پوزیدون ( POSEIDON ) :
خدای دریاها و خدای عواطف و احساسات و غرایز , اهل عواطف و عمیق شدن در احساسات , عشق و هیجانات تند و شدید و خشم و کینه شدید
۵ . آرکی تایپ هرمس ( HERMES ) :
خدای سخنوری و مذاکره , دارای قدرت جذب بالا , تنوع طلب , شوخ طبع و خوش سر و زبان , خوش سفر , دارنده نوجوان ابدی , فراری از مسئولیت و محدودیت
۶ . هادس ( HADES ) :
خدای عالم زیرین و خدای دنیای ارواح و مردگان , فرمانروای ناخودآگاه , باطن گرا و معناگرا , مردان شهودی و عمیق و مقداری خیره کننده غریب در خوی , فارغ از عاطفه ها و احساسات و به دور از اجتماع , منزوی ولی پیچیده
۷ . هفائستوس ( HEPHAESTUS ) :
خدای آتش و فلزکاری , زحمتکش و اهل کار , مردانی درونگرا و کناره گیر ولی پر از خلاقیت و هنرمند , وفادار , اعتماد به نفس پایین
۸ . دیونوسوس ( DIONYSUS ) :
خدای مستی و شراب . خدای لذت و شعف , جوانترین خدای المپ , اهل خلسه ( چه نوع عرفانی و چه نوع اعتیاد به مواد ) , آواره و حیران , مدام دلداده , فارغ از چارچوب , روح لطیف و فهم کننده زنان و زیبایی ها
آرکی تایپ های زنانه :
۱ . آتنا ( ATHENA ) :
خدابانوی عقل و مهارت و فرهنگ و تمدن و ترقی , دختر علم آموزی کرده و عاقل پدر , منطقی و عقل گرا , علاقه مند به شغل و تحصیل و مدرک , اهل ترقی و رقابت , هدفمند , کمال گرا , محافظه کار , نماینده تاءمل منطقی زنانه , مدیر
۲ . آرکی تایپ آرتمیس ( ARTEMIS ) :
خدابانوی شکار , جنگاور , آسیب ناپذیر , مستقل , حفظ هویت فردی , علاقه به طبیعت بکر , طرفدار حقوق زنان , خواهر ( درباره با جنس مخالف خواهر آن ها می شود نه همسر )
۳ . آرکی تایپ آفرودیت ( APHRODITE ) :
خدابانوی عشق و زیبایی و هنر , خلاق و شیفته پیشه , طبیعت دوست , مرکز اعتنا , دوستدار زیبایی , دختری اهل زیبایی که با کمترین تجهیزات بیشترین زیبایی را می آفریند , در لحظه معاش می نماید .
۴ . هستیا ( HESTIA ) :
خدابانوی معابد , زن دانا , ساکت و آهسته , اهل دعا و معنویت و مدیتیشن , شهودی و درونگرای عمیق , معمولی پوش و معمولی زیست , انرژی دریافت کردن از خویش , خاله و عمه دختر خانم
۵ . هرا ( HERA ) :
خدابانوی وصلت , زنان همسر سرمشق که همسر مهمتر از تمامی و راءس معاش ست , متعهد به همسر و شیفته شوهر کردن , زن معاش , ملکه , شیک پوش , حسودوبخیل و دشمنی توز , در دست گرفتن کننده همسر
۶ . آرکی تایپ دیمیتر ( DEMETER ) :
خدابانوی مادر و غلات , زنان مادر سر مشق که همه را مراقبت می نمایند و سرویس می‌دهد , مادرانی خستگی ناپذیر و تسلیم ناپذیر , فداکار , حمایت بی دریغ , مهربان و صمیمی , شیفته بچه ها , عاشق مهمان و مهمانی دادن , کار کشته
۷ . پرسفون ( PERSEPHONE ) :
خدابانوی دوشیزه , ملکه جهان زیرین , مظهر دوشیزگی , نماد دخترانگی , معصوم , انعطاف پذیر , پذیرا و نقش پذیر و منعطف , تقلید کننده و دنباله رو , نماد اضطراب جدایی از زندگی گذشته به یک زندگی تازه , دختر ساده لوح , بی خیال و بی مسؤولیت و سر به هوا , دارنده امید , سطح بالای خودآگاهی , اهل این شاخه به آن شاخه پریدن
حرف پایان
ما با آشنایی کهن‌الگوهای خودمان و به تعادل رساندن آن ها به‌راحتی می توانیم بر رفتار خود کنترل داشته باشیم , می توانیم دریابیم که در چه فعالیتی استعداد بیشتری داریم و در آن کار وقت بیشتری بگذاریم یا این که تصمیم‌گیری‌های دقیق‌تری داشته‌باشیم . شناخت آرکتایپ‌ها در رابطه با دیگران هم به کمک ما می آید , با شناخت شخصیت افراد می‌دانیم که به چه شکل با ایشان مواجه شویم .
